بررسی تنوع ژنتیکی غزال های مناطق مرکزی ایران با استفاده از توالی یابی ژن سیتوکروم b

آهو ایرانی (gazella subgutturosa) یکی از مهم ترین پستانداران ایران است. کاهش شدید جمعیت این گونه منجر شد که در سال 2008 به جمع گونه های آسیب پذیر بپیوندد. این در حالی است که مطالعات ژنتیکی بر روی این گونه بسیار اندک می باشد. هدف این مطالعه بررسی فیلوژنتیکی آهوی ایرانی در مرکز ایران بود. برای این منظور، در سال 90، تعداد 25 نمونه از 5 منطقه شامل پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو، پناهگاه حیات وحش موته، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش کلاه قاضی، منطقه حفاظت شده کالمند-بهادران و پناهگاه حیات وحش بوروییه خاتم جمع آوری گردید. پس از استخراج dna نمونه ها، بخشی از ژن سیتوکرم b از dna میتوکندری با طول 420 باز آلی برای 15 نمونه ازمناطق پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو، پناهگاه حیات وحش موته در استان اصفهان و منطقه حفاظت شده کالمند-بهادران در استان یزد تکثیر و توالی یابی شدند. درخت فیلوژنتیک نشان دهنده دو شاخه جداگانه مونوفیلتیک بود. دو جمعیت مربوط به اصفهان در یک شاخه و جمعیت یزد در یک شاخه جداگانه دیگر قرار گرفت. جمعیت های مربوط به اصفهان و یزد جمعیت های کاملاً جدا بوده ولی هر دو از گونه آهوی ایرانی می باشند. به منظور بررسی دقیق تر کل سیتوکروم b با طول 1140 جفت باز برای همه مناطق تکثیر و توالی یابی گردید. نتایج حاصل از درخت فیلوژنتیک نشان داد که جبیر(gazella bennettii) پناهگاه حیات وحش بوروییه خاتم به خوبی از آهوهای سایر مناطق جدا شده و شاخه جداگانه ای را تشکیل داده است. در بین آهوها، جمعیت کلاه قاضی و یک نمونه از قمیشلو در یک شاخه قرار گرفتند و دیگر آهوها شاخه دیگری را تشکیل دادند. در شبکه هاپلوتیپی جبیر 2 هاپلوتیپ تشکیل داد و با فاصله زیادی از 7 هاپلوتیپ آهو منشعب شد. تعداد 19 هاپلوتیپ از 19 توالی آهو و جبیر به دست آمد که نشان دهنده تنوع خوبی در این مناطق است. هم اکنون جمعیت آهو و جبیر با خطر کاهش جمعیت و از دست دادن زیستگاه به دلیل توسعه جاده ها و توسعه شهری صنعتی روبرو است و نیازمند کمک فوری حفاظتی به منظور حفظ تنوع ژنتیکی و نرسیدن به لبه انقراض است